Hayatımızdaki insanlarla olan ilişkilerimiz doğrultusunda mutlu ya da mutsuz oluruz. Mutsuz eden ilişkinin bağımlılığa dönüşmesiyle fark etmemek mümkündür. Toksik ilişki olarak adlandırılan psikolojik, fizyolojik ve ruhsal açıdan yıpratan toksik ilişki nedir? Toksik ilişkiden kurtulmanın yolları nelerdir?
Toksik ilişki kişiyi yıpratan psikolojik, fizyolojik ve ruhsal açıdan zarar veren iletişim türüdür. Tarafların birbirinden uzaklaşmasına ve bağların kuvvetlenmesi yerine daha da kötüye götüren ama asla bırakılamayacağı düşüncesi barındıran bir türdür.
İlişkinin ve kurulan bağın şiddetine göre, sebep ve sonuçları kişiden kişiye fark etmesiyle beraber, bazı durum ve davranış kalıplarıyla toksik ilişki sinyali verilir. Aile, arkadaş, eş gibi tüm insanlarla kurulan ilişkilerde görülebilmektedir. Araştırmalar sonucu ortaya çıkan toksik ilişki türüne ait, belirti dediğimiz sinyaller belirlenmiştir.
TOKSİK İLİŞKİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
Araştırmalara göre toksik ilişkilerde manipülasyon ön plandadır. Bu manipülasyonlar dalga geçmelerle, şakayla karışık aşağılamalarla hayat bulduğu belirlenmiştir. Durum bazında kendini aşağılık hisseden birey, hem kendini kötü hisseder, hem de manipülasyonu yapan kişiye karşı muhtaçlık hissiyatı barındırır. Birey, manipülasyonu yapan kişi için çok iyi olduğunu ve onsuz daha kötü olacağını hissetmektedir.
Bir diğer araştırmalarda çıkan belirti ise toksik ilişkilerde kötü hissettiren kişi empati yetisinden yoksun bir hayata sahiptir. Sunduğunuz nedenler ve sebepler onun için geçersiz kalacaktır. Hakaret içeren konuşmalar bu noktada kişinin özgüvenini daha da yerle bir etmekte olduğu görülmüştür.
Toksik ilişkilerde manipülasyonu gerçekleştiren kişi iyi bir yalancıdır. Haklı olsanız dahi, haksız duruma düşürecek kelime oyunları gerçekleştirir. Bu durumda kendinizi daha da kötü hissetmeniz olası bir durumdur.
Toksik ilişki bağı kurulan kişiyle bir ortamda ya da kalabalık bir çevrede sizi umursamadığını ya da görmezden geldiğini fark edebilirsiniz. Yalnızken gönlünüzü rahatlıkla alabilir. Bu durumun açıklaması sizi kaybetmek istememesi ve insanların algısında “o bana tabii ben değil” algısı yaratmaktır.
Toksik ilişkilerde en çok rastlanan durumlardan biri olarak açıklanan olay ise, ilerlemeye engel olmaktır. Kişisel gelişim başta olmak üzere, kariyer hayatında dahi bir ilerleme yaşamanızı istemezler. Çatışmaya açık olmaları sebebiyle tartışma ortamında yetisiz ve beceriksiz olmanızı yüzünüze vurmak isteyecektir. Bu durumlarda kişi yetersizlik duygusuna sahip olmaktadır.
TOKSİK İLİŞKİ NEDEN DEVAM EDER?
Araştırmalar neticesinde psikologların belirttiği durumun özeti , toksik ilişkiye maruz kalanlar bağımlılık gösterdiğidir. Madde bağımlılığına benzer etkiler gösterdiği ortaya çıkmıştır. Kişi bu ilişki türünde “Ailemi seçemem sevmek zorundayım, çok sırrıma tanıklık eden bir dostum onunla ilişkimi bitiremem ya da kimseye bir daha bu kadar yakın olamam” fikriyatı yatar. Bu düşüncelerle sevgi kırıntısı aramaya yeltenen birey, küçük sebeplerden mutlu olmaya ve sahip olduğunun en iyisi olduğuna inandırılmıştır.
Bulgulardan bir diğeri de sorunu kendisinde aramasıdır. Bu tarz ilişkilerde manipülasyona uğrayan kişi sürekli kendini suçlar ve cezalandırır. Davranışlarının sonuçlarını çektiğine inanmakta olduğu fark edilmiştir.
Bir diğer olarak sebep mahalle baskısı öne sürülmüştür. Boşanmış kişinin hor görüleceği ve dışlanacağı düşüncesi yer eder. Bu durumda olduğu haline şükretmesi gerektiğine inandığı kaydedilmiştir.
Vicdan da toksik ilişkiye devam etme sürecinde etkin rol oynar. “Ben gidersem ne yapar?” düşüncesi onu sürekli bu bağı bitirmekten alıkoymaktadır.
TOKSİK İLİŞKİDEN NASIL KURTULUNUR?
Yapılan araştırmayla psikologlar tarafından toksik ilişkiden kurtulmanın yolları araştırılmış ve denenmiştir. Deneklerin bu düşünceleri zihinlerinde oturttuklarında yanlış giden bir şeylerin olduğu ve bunun kendi sebebiyle olmadığının idrakı sağlanmıştır. Bunlar;
- Hislerin değil zihnin ne söylediği yönündeki düşüncelerdir.
- Bir süre ayrı kalmanın fayda sağladığı görülmüştür.
- Sorunlu olan kişinin kendi olduğunu düşünmeden önce olayı objektif olarak zihninde tartışabilmesi ya da profesyonel bir destek alması.
- Sosyal aktivitelerin mental faydası saptanmıştır.
- Kendini ne olursa olsun sevmenin önemi iyileştirme sürecinde etkin rol oynamaktadır.
- Motive edici notlar, pozitif bakış açısı olayın fraklı bir tarafından bakmayı sağlamaktadır.
- Kişinin kendine dinlenmek için zaman ayırması, bir hobi icar etmesi gerektiğinin altı çizilmiştir.
- En önemlisi bu düşünceler doğrultusunda toksik ilişki bağını fark edip, bitirebilmesidir.
