İdrar kaçırma neden olur ve nasıl tedavi edilir? Erken dönemde idrar kaçırmayı engelleme

Günlük hayatı olumsuz etkileyen ve çevremizde gün geçtikçe daha çok rastladığımız idrar kaçırma vakaları kadınlarda erklere oranla yaygındır. Bu rahatsızlığın genel olarak çocuklarda ve ileri yaşta bireylerde görüldüğü düşünülse de her yaştan kadının rastlayabilir. Dr. Seçil Günay Avcı, idrar kaçırma problemi erken evrede ortadan kaldıracak yöntemlerden bahseden bir köşe yazısı hazırladı.

İdrar kaçırma, idrar yapmayı düşünmediğiniz veya planlamadığınız bir anda idrarın kontrol dışı kaçmasıdır.  Öksürünce, hapşırınca, spor yaparken gibi basınç artışları ile olduğu gibi, ani bir idrar hissi ile gelen kaçırmalar şeklinde de görülür. İdrar kaçırma idrarı depolayan mesane-idrar torbasının bir çeşit fonksiyon bozukluğudur. Ülkemizde yapılan bir çalışmada üniversitede okuyan genç kızlar arasında idrar kaçırmanın görülme sıklığı neredeyse %20 olarak belirlenmiştir. Bu durum yaklaşık her 5 üniversite öğrencisinden birinde idrar kaçırma olduğunu ortaya çıkarmıştır. Henüz doğum yapmamış, menopoza girmemiş, 18-28 yaş grubunda idrar kaçırmanın varlığını ortaya koyan bu çalışma bize erken yaşta tedbir almak gerektiğini göstermiştir.

Dr. Seçil Günay Avcı, idrar kaçırmamak için dikkat etmemiz gereken 10 durumu özetleyen Yasemin.com okurlarına özel bir yazı hazırladı:

– Çocukluktan itibaren düzenli spor alışkanlığı ile vücut duruÅŸuna dikkat etmek ve önemsemek.  Bilgisayar kullanımı, masa başı iÅŸler omurga hasarını boyun düzeyinden baÅŸlayarak arttırmaktadır. Düzenli spor yapanlarda omurga kaslarının güçlü olması, duruÅŸ sorunlarının olmaması mesaneye giden sinirlerin erken dönemde omurga basısında kalmasını engeller. Çocuklarımızın oturma ve dinlenme pozisyonlarındaki hatalı duruÅŸlarının farkında olup doÄŸru duruÅŸ alışkanlığı kazandırmaya çalışalım. 

– Anne karnından obezite ile mücadele etmek. Gebeliklerinde aşırı kilo almış annelerin çocuklarında ÅŸeker, tansiyon, dolaşım bozukluÄŸu, varis, kollajen hasarı daha fazladır. Bu çocuklar anne karnından baÅŸlayan hasarlarla yaÅŸ alırlar. 15 yaşında dizleri çatlamış kızlar veya 12 yaşında memesi çıkmış erkek çocuklar gibi çocuklar için pelvik taban hasarı da deÄŸerlendirilmelidir. Gebelikte sorun yaÅŸamamak için gebe kalmadan tedbir almak ÅŸarttır.  

– Şeker hastalığı belirtilerini bilmek. Kan ÅŸekeri takibi yapmak. Çok zayıf olup kas erimesiyle giden ketoasidozlar da ÅŸeker hastalığının bir göstergesi olabilir. Karın bölgesi yaÄŸlanması ile mücadele etmek, insülin direncini kırmak önemlidir. Åžeker hastalığı baÅŸlamadan çok yıllar önce belirtiler verir. Çok su içmek,  çok yemek yemek, çok idrar yapmak ÅŸekerin belirtilerinin baÅŸlıcalarıdır. Ä°drar yolu iltihapları ve bozulmuÅŸ mesane fonksiyonları ile sıklıkla beraber olup, ÅŸeker hastalarında idrar kaçırma sık dile getirilen bir ÅŸikayettir.

-Sürekli oturulan mesailerde 45 dakikada bir 5 dakika hareket etmek veya yürümek pelvik tabanın gün içinde dolaşımını düzenlemeye yardımcı olur. Sarkmalar başlamadan önce yürüyüş yapmak sarkma, fıtık gibi sorunlar varsa direnç egzersizleri ile desteklemek. 

– Mesane eÄŸitimi yapmak. Her idrar hissinde tuvalete gitmemek, ertelemeyi denemek iÅŸe yarar.  Ä°drar alışkanlıkları mesane eÄŸitimi le düzeltilebilir.  Ä°lk idrar hissi 100-150cc’lik idrarla gelir ancak mesane kapasitesi neredeyse bu miktarın 10 katıdır. Bilinenin aksine idrar biriktirmek veya tutmak kötü bir alışkanlık deÄŸildir. Ä°drar tutulduÄŸu için böbreklerinize idrar geri kaçışı olmaz. 

– Dar pantolonlar, sıkı kıyafetler, gün içinde evde taytlarla dolaÅŸmak pelvik taban dolaşımını bozar. Ä°ÅŸeme, barsak faaliyetleri olan dışkı ve gaz çıkarma ve üreme organlarının taşınması pelvik tabana baÄŸlıdır. Pelvik taban hasar gördüğünde sadece kadında deÄŸil erkekte de prostat sorunları, iÅŸeme güçlükleri ile ortaya çıkabilir. 

– Sigara içmek sarkmayı ve idrar kaçırmayı arttırır.  Sigara damar yapısını bozarak, varislere katkı saÄŸlar. Dolaşımı bozarak sarkmaları hızlandırır. 

–  Kabız olmak idrar kaçırmaya zemin hazırlar.  Dışkılama sabah ve akÅŸam olmak kaydıyla düzenli olmalıdır. Dışkılama güçlükleri, ıkınmak pelvik tabanı bozar. 

– Kollajen yapı bozuklukları idrar kaçırmaya zemin hazırlar. Ailesinde varis, fıtık gibi kollajen yapı bozukluÄŸu olanlarda vücudun taşıyıcı elemanlarının ana proteini olan kollajenin yapımında genetik taşınan bir sorun olabilir. Bu kadınlarda henüz gebe kalmadan rahim, vajina sarkmaları görülebilir. 

– Bacak bacak üstüne atmak pelvik tabana zarar verir. Özellikle öğrenciler arasında yaygın görülen ders saatleri boyunca bacak bacak üstüne atma alışkanlığı pelvik tabanın dolaşımını bozarak, kanlanmayı azaltır ve sarkmaları hızlandırır. Ev içinde veya ders aralarında yer minderi tarzında dinlenme alanlarında baÄŸdaÅŸ kurma tarzında bacakları birbirinden ayırarak oturmaya çalışmak pelvik taban için bacak bacak üstüne atmaktan daha saÄŸlıklıdır. 

– Ä°drar kaçırmak, yaÅŸam kalitesini bozarak ruh saÄŸlığını etkileyebilen, sosyal yaÅŸamı kısıtlayabilen bir durumdur. Tedbir alarak oluÅŸmasını engellemek, koruyucu hekimliÄŸe gönül veren bir hekim olarak en temel sorumluluÄŸumuzdur.

 Dr. Seçil Günay Avcı
Haliç Üniversitesi Öğr. Üyesi