Genetiksel faktörler nedeniyle nesilden nesile geçen bir hastalık olan Akdeniz anemisi, ciddi bir sağlık sorunudur. Dünya üzerinde en çok görülen hastalıklardan biri olan Akdeniz anemisi, hakkında merak edilenleri sizler için araştırdık. Peki Akdeniz anemisi (Talasemi) nedir? Akdeniz anemisi belirtileri nelerdir? Akdeniz anemisi tedavisi var mıdır?
Kanda bulunan hemoglobin maddesi vücuda giren oksijeni organlara taşır. İçeriğinde demir bulunur. Vücut demiri kendiliğinden üretmediğinden ek takviyeye ihtiyaç duyar. Ancak belirli nedenlerle azalan demir, talasemiye neden olur. Talasemi, hemoglabin yapısı içindeki yapısında bulunan demirin sentezlenmemesi sonucu değerlerin düşmesiyle oluşur. İlk kez 1925 yılında Thomas Cooley tarafından tedavi ettiği çocuklarda teşhis etmesiyle ortaya çıkarmıştır. Çocuklardaki hemoglabindeki eksiklik gelişimleri olumsuz etkiler. Hastalık İtalya, Yunanistan gibi Akdeniz ülkelerinde görüldüğünden Akdeniz anemisi denmiştir. Ayrıca bir Akdeniz ülkesi sayılan Türkiye’de de görülür. Hemoglabin maddesinin demiri sentezlememesi genetiksel bir hastalıktır. Kalıtımsal bir kan hastalığı olan Akdeniz anemisi tedavisi oldukça maliyetlidir. Yapılan araştırmalarda Dünyada yaklaşık 250 milyon insanda bu hastalık görülmüştür. Ülkemizde ise yaklaşık 1 milyon insan taşıyıcı 4000 kişi ise talasemi hastasıdır. Taşıyıcı anne ve babadan dünyaya gelen en az bir çocuk tam hasta olur. Bu hastalıkta erken tanı önemlidir. Özellikle taşıyıcı anne ve babanın bunu doktora bildirmesi gerekir.
KAÇ ÇEŞİT AKDENİZ ANEMİSİ (TALASEMİ) VARDIR?
– Hastalığın en şiddetli görüldüğü tipi majördür. Talasemi majör, olarak geçen çeşidi 2 bozuk hemoglabin maddesinin olmasından kaynaklıdır. Dalak büyümesi, sarılık ve büyüme geriliği gibi hastalıklara neden olur. Bu hastalıkta kişi hayatı boyunca ek takviye kan almalıdır. Günümüzdeki kesin tedavisi ilik nakli ile yapılır.
– Orta derece anemiye neden olan çeşidi ise Talasemi ıntermedia‘dır. İki taşıyıcı anneden bir çocukta görülür. 3 yaşında belirtiler yaşanır. Üst solunum yolları gibi enfeksiyonlu hastalıklar sırasında şiddeti artar.
– Talasemi minör taşıyıcı kişilere denir. Sağlam genler sayesinde kansızlık görülmez ancak bir diğer taşıyıcı ile evlenildiğin de çocuklarından birinde görülür. Kişiler hafif derece yorgunluk yaşar.
– Talasemi minima ise tamamen taşıyıcı kişilere denir. Minör gibidir ancak hiç bir korkutucu etkisi özelliği yoktur.
AKDENİZ ANEMİSİNİN BELİRTİLERİ NELERDİR?
– Dalak büyümesi ya da karaciğerin doğru çalışmaması nedeniyle karında şişlik görülür.
– Kan testlerinde değerleri her zaman düşük çıkar.
– Kemik ve kaslarda şiddetli ağrılar yaşanır.
– Sürekli yorgun ve halsizlik hissi artar.
– Yüz kemiklerinde belirginleşme yaşanır.
– Kadınların aylık yaşadıkları adet döngüsünde bozukluk olur.
– Genel olarak kemik ve kaslarda düzensiz gelişme görünür.
– Ten renginin soluk görünmesi gibi belirtilerle kendini gösterir.
AKDENİZ ANEMİSİ TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Taşıyıcı olan ya da tamamen hasta olan kadınların gebelik dönemleri adım adım kontrol edilir. Bu yüzden ülkemizde evlenmeden önce kan testi yapılır. Uyuşmayan kanların tedavisi vardır. Ancak uyuşmanın farkında olmayan kişilerin çocuklarında ciddi hastalıklar yaşanır. Bu yüzden kan testi oldukça önemlidir. Ayrıca uzmanlar sağlıklı kişilerin bile 3 ayda bir kan testi yaparak değerlerini öğrenmelerini tavsiye eder. Bunun aynı sıra belirtileri yaşayan kişiler bir uzmana başvurur. Belirtiler sonucundan doktor genellikle kan testi yapar ve kan sayımına hemoglabin değerlerine bakar. Hastalığın yüksek olduğu kişilere kan nakli yapılır. Vücuda hasar vermemesi için dalak alınır. Karaciğerin hasar almaması için ilaç tedavisi uygulanır. İlerlemiş olan anemi hastalığına genellikle ilik nakli yapılır. Çünkü hastalığın daha ilerisi kan kanserine yol açabilir. Hafifi düzeydeki anemi hastalarına ise ek takviyeler sağlanır.