Anne ve babaların bebekleriyle ilgili en çok merak ettiği konulardan biri de, onların ne zaman konuşabilecekleridir. Bebeklerde konuşmayı hızlandırmak için neler yapılabilir? Bebekler ne zaman konuşur? Bebeklere konuşma nasıl öğretilir? Kız çocukları mı yoksa erkek çocukları mı daha erken konuşur? İşte bebeklerde dil gelişim süreci…
Anne ve babaların bebekleriyle ilgili en çok merak ettiği ve sabırsızlıkla gelmesini istediği dönemden birisi de bebeklerinin ‘anne’ mi yoksa ‘baba’ mı diyeceği günlerdir. Neredeyse her anne-baba belli bir yaş aralığına gelen bebeklerinin anlamsız çıkan seslerini duymak istedikleri kelimelere benzeterek agulamalarını bile o kelimelerle bağdaştırabilir. Bebeğin doğduğu zamandan itibaren ki ilk üç yıl beyin gelişimin olgunluk gösterdiği, konuşma ve dil gelişiminin en yoğun ilerlediği bir süreçtir. Bebekli ve çocukluk döneminde dil gelişiminin sağlanması için çok önemli bir aralık vardır, bu aralık boyunca dil gelişimi olması gerektiği gibi ilerlemezse lisan öğreniminde güçlükler görülebilir. Bebeklerin ilk olarak ne zaman konuşacağını merak eden anne ve babaların bebeklerdeki dil gelişimi ile ilgili bilmesi gereken noktaları sizlere derledik. Bebeğin konuşmaya yönelik ilk sinyalleri alması ile konuşma evresi sonrasında dikkat edilmesi gereken bazı hususları yazımızda okuyabilirsiniz…
BEBEKLERDE KONUŞMA EVRELERİ NELER?
9 ay kadar bir hamilelik sürecinden sonra bebekleriyle bir an önce sözlü iletişimde olmak isteyen anne ve babalar, bebeklerin gelişimini yakından takip etmelidir. Aydan aya değişebilen dil gelişiminde, 0-2 aylık olan bebekler ihtiyaçlarını bedensel yani ağlayarak karşı tarafa geçirebilir iken ya da jest mimiklerini kullanırken kendilerini ifade edebilir. Peki bebeklerdeki diğer konuşma evreleri neler? İşte cevabı…
İlk 3 aylık dönemlerde bebekler ses çok fazla çıkarmaz ancak sürekli göz teması ile iletişime girerler. Yalnız unutulmamalıdır ki bebeğin ağlarken çıkardığı sesin tonu bile karnının acıktığını veya bir şeylere sinirlendiklerini bile belli edebilir. 6-9 aylık evrede ise bazı temel seslerin çıkartabilen bebekler, yavaş yavaş sesli oyuncaklarla tanıştırılmaya başlanmalıdır. 9-12 aylık bebekler ağızlarından çıkan sesleri kontrol ederek daha da vurgu yapmaya başlarlar. 12-18 aylık bebeklerde ise artık ana dillerine hakim olmaya başlarlar ve anlamsız da olsa kendi lisanından kelimeler çıkabilir.
0-3 AY
Ses duyunca korkarlar.
Duydukları sese gülerler ya da sessizleşirler.
Annesinin seni bilir, tanırlar.
Agulamalar başlar.
İhtiyaçlarını ifade etmek için ağlarlar.
4-6 AY
Gözleriyle sesin çıktığı yeri takip ederler.
Sesli oyuncakları fark ederler
Müziğe ilgilidirler.
Oyun sırasında agularlar.
Hece tekrarlarına başlar
7 AY-1 YAŞ
Konuşulduğu zaman dinlemeyi bilirler.
Basit nesnelerin isimlerini bilirler.
Sorulara karşılık verirler.
Heceler tekrarlanır.
İletişim amaçlı hareketler kullanılır.
İlk doğum gününde bazı kelimeler söylenebilir.
BEBEKLER NE ZAMAN KONUŞABİLİR? BEBEKLER EN GEÇ NE ZAMAN KONUŞUR?
Bebeklerde ilk 1 yaştan sonra büyük ihtimalle “anne”, “baba”, “kitap”, “top”, “araba”, “merhaba” gibi bazı seçili kelimeler kendiliğinden gelecektir. Bebeklerde konuşma süreciyle ilgili yaygın olarak merak edilen konulardan birisi cinsiyetin bebeklerde dil gelişimi üzerinde etkili olup olmadığıdır. Gündelik yaşantımızda da gördüğümüz gibi bıcır bıcır konuşan kız çocukları erkek çocuklarına göre daha çok ve hızlı konuşmaya başlar.
BEBEKLER NE ZAMAN KELİMELERİ VE CÜMLELERİ SÖYLER?
Birkaç farklı kelimenin peş peşe gelmesi sonucunda oluşan cümleleri ilk etapta çıkarmak neredeyse imkansızdır. 2 yaş civarında olan bazı bebekler sıfat, fiil ve bazı zarfları kullanarak cümleler kurabiliyorken bazıları sadece kelimelerle iletişim kurar. Dil gelişimini desteklemek için resimli kitaplardan hikayeler okunabilir, fotoğraflar üzerine konuşmalar yapılabilir. Gün içerisinde yaşanan kısa olaylar bile betimlenebilir. Geçmiş ve geleceğe dair konuşmakta bir diğer aşama olacaktır.
Bebeklerin daha kolay konuşmasını sağlayacak kelimeler:
1-Anne
2-Baba
3-Bebek
4-Süt
5-Su
6-Güle güle
7-Top
8-Evet
9-Hayır
10-Köpek
11-Kedi
12-Burun
13-Göz
14-Muz
15-Daha
BEBEKLERİN DİL GELİŞİMİ NASIL DESTEKLENİR?
Uzmanlar, bebeklerin çıkardığı garip seslerde, ebeveynlerin de bebekleriyle birlikte sesleri taklit etmesinin dil gelişimi açısından yararlı olacağını savunuyor. Bu nedenle bebeğinizin normalden daha erken bir zamanda konuşma sürecini hızlandırmak istiyorsanız, onunla tane tane konuşmaya özen göstermelisiniz.
Ninni söylediğinizde ya da onunla konuştuğunuzda, kullandığınız kelimeleri doğru bir şekilde telafuz edebilmek, bebeğiniz için anlamlı bir hale geldiği zaman dil gelişimini destekler nitelikte olacaktır. Bu yüzden bebeksi kelimelerle cümle kurmak yerine, gerçekçi konuşarak, dil gelişimine uygun koşullar oluşturmalısınız. Peki, bunun dışında neler yapılabilir?
BEBEKLERLE NASIL KONUŞULMALI? BEBEKLERDE DİL GELİŞİMİNİ UYARMANIN YOLLARI
1- Bebeğinizin daha çabuk konuşabilmesi için göz teması kurarak, onunla sık sık konuşun.
2- Cümle kurduktan sonra bir müddet bekleyin ki, söyleyeceklerinize tepki verebilecek fırsatı olsun.
3- Hep aynı ses tonunda konuşmak yerine farklı sesler çıkartarak konuşun. Böylelikle bebeğiniz farklı sesleri de taklit edebilecektir.
4- Abartılı mimiklerle konuşarak bebeğinizin dikkatini kendinizde toplayabilirsiniz
5- Aşkım, canım, cicim gibi kelimeler kullanmamaya dikkat etmelisiniz. Bunun yerine ismiyle hitap etmelisiniz.
BEBEKLERİN KONUŞMASI İÇİN NE YAPILMALI?
Dünyaya geldiklerinden beri isteklerini ve şikayetlerini ağlama yoluyla belirten bebekler, zamanla çevresindekilere bakarak onları taklit etmeye çalışır. Bu taklit döneminde ebeveynlerin gözlerinden kaçan en önemli detay ise bebeklerin kendisiyle konuşulmasını ve göz teması kurulmasını beklemeleridir. Böylelikle ebeveyniyle daha yakın temasta bulunan bebekler, konuşma sürecine daha kolay geçiş yaparlar. Konuşmaya yönelik atılan ilk belirtiler ise damak, dil ve dudak hareketlerini kapsayan baloncuk çıkarma, emme ve çiğneme gibi hareketlerdir. Bu hareketlerin sonucunda ortaya çıkan agulamalar konuşmanın ilk adımları olarak görülmektedir.
BEBEK GİBİ KONUŞMAK DOĞRU MU? BEBEKSİ KONUŞMALAR…
Bebeklerde beyin gelişimin devam ettiği ilk üç yılda anne ve babanın desteği çok önemlidir. Bu dönemde anne ve babalar, bebeklerinin konuşması için teşvik edici çalışmalar yaparak pratik yapmalıdır. Ancak bu pratikleri uygularken ailelerin bebek gibi konuşmaya çalışmaları dil gelişimi açısından hiç doğru değildir.