Hamileliğin 37. haftasından sonra jinekologlar tarafından yapılan çatı muayenesi, pek çok hamilenin korkulu rüyasıdır. Peki çatı muayenesi nedir? Hamilelikte çatı muayenesi nasıl ve ne zaman yapılır? Çatı darlığı var ise normal doğum yapılır mı? Hamilelikte çatı muayenesi acır mı ağrı var mı? Hamilelikte çatı muayenesi erken doğumu tetikler mi? Çatının darlığı nasıl anlaşılır, çatı darlığı belirtileri neler?

Hamilelik döneminin 37. haftasından sonra yapılan çatı muayenesi, biraz farklı yöntemlerle uygulandığı için pek çok anne adayında endişe ve kaygı veren bir durumdur. Çatı (pelvis) kemiklerinin doğuma uygun olup olmadığını anlamanın en güzel yolu olan bu çatı muayenesinde, anne adayının hangi doğum şeklini daha rahat yapabileceği ortaya çıkmaktadır. Normal doğum korkusu sebebiyle direkt olarak sezaryen düşünen anne adaylarının çatı muayenesi olması şart değildir. Muayene sonucunda çatının dar olduğunun görülmesi hiçbir anne adayında herhangi bir doğuramama gibi duruma yol açmaz iken normal doğum yerine sezaryenin tercih edilmesi gözlemlenebilir. Çevresel etkenlerden dolayı ortaya çıkabilecek olan çatı muayenesi korkusu, anne adaylarının yeterli bilgiye sahip olmamasından kaynaklanmaktadır. İşte hamilelikte çatı muayenesi ile ilgili bilinmesi gerekenler..

ÇATI MUAYENESİ NEDİR? ÇATI MUAYENESİ NASIL YAPILIR?

Hamileliğin son trimesterındaki 37. haftadan sonra jinekolojik olarak vajinal yolla yapılan çatı muayenesi bebeğin o anki durumu ve doğum şekli hakkında bilgi vermeyi sağlayacaktır. Doğum esnasında karşılaşılabilecek  bazı sorunları önceden fark etmeye ve ona yönelik önlemler alınabilmesi için önemli olan çatı muayenesinde, doktor iki parmağıyla çatı kemiklerinin durumunu tespit eder. Çatı muayenesi esnasında alt tarafın komple çıkartılması gerekir. Doktor eline eldiven geçirerek vajinanın iç kısmını ve rahim ağzını kontrol eder. Muayenede spekulum aleti kullanılarak vajina genişletilir. Doktor bu esnada içerisi inceler.

Çatıdaki darlık ve genişliğe bakarak normal doğumun yapılıp yapılamayacağı konusunda bilgilendirilen anne adaylarının bu esnada kendilerini rahat hissetmesi önemlidir.

Çatı muayenesi uygulanırken rahmin ağız kısmı açık olmayacağı için bebeğin başına ya da diğer organlarına karşı temasta bulunulamaz. Eğer doktor çatının normal doğum için fazla dar olduğunu söylerse hiç deneme bile yapılmadan sezaryen gerekir. Yinede doğum şekli için en kesin bilginin doğum sırasında gerçekleşeceği unutulmamalıdır. Çünkü doğumda rahim ağzı açık olacak ve bebeğin durumu daha iyi değerlendirilebilecektir.

HAMİLELİKTE ÇATI MUAYENESİ NEDEN YAPILIR?

Hak arasında ‘Alttan muayene’ olarak da nitelendirilen çatı muayenesinde bebeğin içinden geçeceği pelvik kemiklerinin doğuma hazır olup olmadığını kontrol etmek amacıyla yapılır. Vajinada yapılan bu çatı muayenesi anne adayının hangi yöntemle doğum yapabileceğini, bebeğin doğum kanalında olup olmadığını, hangi pozisyonda bebeğin durduğu, rahim ağzında sancıyla beraber açılma olup olmadığını belirleme ve herhangi bir enfeksiyon durumunun olup olmadığını tespit etmede önemlidir.

ÇATI MUAYENESİ ACITIR MI? HAMİLELİKTE ÇATI MUAYENESİ ŞART MI?

Hamilelik döneminde en çok korkulan muayenelerden biri olan alttan yani çatı muayenesi ağrılı geçmez. Son haftalarda vajina esnek olacağı için hamile olmayanlara göre çok daha rahat vajinaya bakılıp kontrol edilebilir. Çoğu zaman hiç olmayan ancak kimi zamanda hafif lekelenme ya da kanamalarla kendini gösteren çatı muayenesinin ne anne adayına ne de bebeğe hiçbir zararı yoktur.

HAMİLELİKTE ÇATI MUAYENESİ NE ZAMAN YAPILIR?

Gerekmediği sürece birinci ve üçüncü trimesterda yapılan çatı muayenesinin ilk aylarda yapılmasının nedeni; rahim ağzının bebeği tutması için yeterince kapalı olup olmamasına bakmaktan kaynaklanır. Yapılan bazı testler sonucunda problem görülmezse, hamileliğin 37. haftasına kadar bir daha çatı muayenesi yapılmaz.

37. hafta geçtikten sonra rahimdeki açılmayı kontrol etmek ve doğum şeklini belirlemek için yapılan çatı muayenesi bazı hamileliklerde zorunlu hale gelebilir. Onlar şunlardır:

Erken doğumu tetikleyen riskler varsa,
Hamilelikte lekelenme görülmüşse,
Genital herpes gibi vajinal enfeksiyonlar varsa,
Pelvik bölgede açılma varsa çatı muayenesi tekrarlanabilir.

ÇATININ DAR OLMASI NE DEMEK? ÇATININ DARLIĞI NASIL ANLAŞILIR?

Doğum esnasında pelvik kemiklerinin arasından geçecek olan bebeğin 4 kilonun üzerinde olması çatı darlığı muayenesini kritikleştirecektir. Bebeğin dış dünyaya çok kolay bir şekilde çıkması için 3 ana unsur önemlidir. Rahmin itici kuvveti, pelvis ve bebek bu üç unsuru kapsar. 

Alttan yapılan müdahalede çatının dar olduğu tespit edilmişse ve bebeğin ilerlemesinin zorlaşacağı belirlenmişse bebek sezaryen ile dünyaya gelir. Çocukluk evresindeyken geçirilen Raşitizm rahatsızlığı ya da kemikleri etkileyecek herhangi bir kaza veya hastalık çatının darlığı konusunda etkili olabilir.

ÇATISI DAR OLANLAR NORMAL DOĞUM YAPABİLİR Mİ?

Çatısı yani pelvisleri dar olan hamileler için önerilen doğum yöntemi sezaryen olsa da bazı anne adayları normal doğum için ısrarcı olabiliyor. Bu gibi durumlarda zorlu ve riskli ihtimaller düşünülmelidir ve en sağlıklı doğum şekli hangisiyse o tercih edilmelidir.

ÇATI MUAYENESİ HANGİ HAMİLELERDE YAPILMAZ?

Normal doğum yapmayacak hamilelerin ya da ikiz gibi çoğul hamilelikler sonucunda anne adaylarının çatı muayenesi yaptırması gerekmemektedir.

ÇATI MUAYENESİ DOĞUMU TETİKLER Mİ? ÇATI MUAYENESİNİN ERKEN DOĞUMA ETKİSİ VAR MI?

Anne adayı ve bebeğin sağlığı için herhangi bir zararı olmayan çatı muayenesinde erken doğum riski bulunur, bu nedenle 37. haftadan önce alttan muayenenin yapılması önerilmez.