Kanda demir oranının azalması sonucu hemoglobin düşer. Azalan hemoglobin oranı halk arasında kansızlık olarak tabir edilen anemi hastalığına neden olur. Bu hastalık ilerledikçe ciddi sağlık sorunlarının yaşanmasına zemin hazırlar. Kansızlık aynı zamanda demir eksikliği olarak da geçer bunun için vücudun belirli besinleri düzenli alması gerekir. Peki anemi (Kansızlık) nedir?
Bilim literatüründe “anemi” olarak geçen kansızlık, alyuvar hücrelerine oksijen taşıyan hemoglobinlerin düşmesi ile yaşanır. Farklı yaş gruplarında görülen bu durum kan testlerinde ortaya çıkar. Vücudun yeterli miktarda kırmızı kan hücreleri üretmemesinden kaynaklı yaşanan bu duruma aynı zamanda vücudun kendiliğinden kan hücrelerini yok etmesi ile de görülür. Ayrıca B-12 vitaminin azalması ve bu vitamini vücudun üretememesinden kaynaklı da yaşanır. Halsizlik, nefes darlığı, göğüz ağrısı, kalp çarpıntısı, baş dönmesi ve sık sık hastalanma gibi belirtilerle kendini gösterir. İleri boyuttaki kansızlıkta uzmanların belirlediği tedavi yöntemleri uygulanmalıdır. Ancak bazı uzmanlar düşük seviyeli ilerleyen kansızlığı bazı besinlerin giderdiğini de vurguluyor. Kansızlık erkeklere oranla kadınlarda daha fazla görülür. Bunun nedeni ise kadınlarda yaşanılan hormonsal değişimin daha sık olmasıdır. Uz. Dr. Muharrem İngeç, kansızlığın pek çok nedenden dolayı ortaya çıktığını vurguluyor. Kan içindeki kan yapıcı hücrelerin azalması sonucu yaşanan bu sağlık sorunu zamanında müdahale edilmediğinde farklı rahatsızlıklarında yaşanmasına zemin hazırlar. İngeç, ayrıca gün içinde kişinin yaşadığı aşırı yorgunluk ve sinirlilik durumlarının kansızlık kaynaklı olabileceğini belirtti. Kansızlığa bağlı gelişen vücut içindeki kan oranındaki dengesizlik sinir hücrelerin beyne doğru ulaşamamasından kişi kendini gün içinde agresif hisseder.
KANSIZLIK NEDEN OLUR?
– Rahatsızlığın yaşanmasının en temel etkeni demir maddesinin kan içerisine yeterince emilim sağlamamasından kaynaklanıyor.
– Gün içerisinde fazla su tüketili ya da sıvı kanın seyrelmesine neden olur. Demir maddesi için kanın belli bir oranda pıhtılaşması gerekir. Sıvı alımı bu durumu engelliyor. Bu yüzden uzmanlar alınan sıvı miktarına dikkat edilmesi gerektiğini vurguluyor.
– Böbrekler kandaki kırmızı hücre sayısını artırmak için erythropoietin maddesi salgılar. Ancak fonksiyonel olarak düşük olarak böbrekler bu işlevi yapmadığından kandaki hücre sayısı azalır.
– Alkal ve sigara gibi nikotin yüklü maddeler kansızlığa neden olur.
– Düzenli bir şekilde et tüketmeye kişilerde demir maddesi ve kırmızı kan hücresi azalır. Bunun nedeni de vücudun yeterinde protein alamamasından kaynaklanıyor. Protein kana hızla demir maddesi enzimleyerek kırmızı kan hücre miktarının artmasında yardımcı olur.
– Kadınların her ay yaşadığı adet döngüsü de geçici kansızlığa neden olur.
ANEMİNİN (KANSIZLIĞIN) BELİRTİLERİ NELERDİR?
– Kulak uğultulaması
– Dudakların yaz kış çatlaması ve ağız kenarlarında yaraların artması
– Tırnakların çabuk kırılması uçlarında beyaz lekelerin oluşması
– Saçların yıpranarak ya da koparak dökülmesi
– Ayak ve elleri soğuk olmasının yanı sıra sürekli titremesi
– Cilt yüzeyinin sarı ya da daha soluk renklerle kaplanması
– Beyin hastalıklarının artması, şiddetli baş ağrısı ve sürekli yorgunluk hali gibi durumlar demir ya da kansızlığın belirtisidir.
KANSIZLIĞI ÖNLEMENİN YOLLARI NELERDİR?
– Hayvansal gıdalarda demir oranı yüksek olduğundan kanın içindeki hücrelerin çoğalmasını sağlar.
– Folik asitte demir gibi alyuvarların çoğalmasına yardımcı olur. Bu yüzden yeşil sebzeler öğünlere bol bol eklenmelidir.
– C vitamini içeren besinler demir emilimini artırır. Kafein içeren çay ve kahve ise demir emilimini engeller.
– Demir eksikliği için mutlaka ek takviye yapılmalıdır.
PEKİ KAN YAPICI YİYECEKLER NELERDİR?
KEÇİBOYNUZU
Demir maddesi bakımından zengin olan keçiboynuzu kan yapan besinler arasında en etkili olandır. Uzmanlar özellikle bu besinin hamile, adet dönemi ve ergenlik döneminde tüketilmesini tavsiye ediyor. Her gün bir kase keçiboynuzu pekmezi tüketerek hem kansızlığı hem de birçok ciddi rahatsızlığı önlemiş olunur.
KURU ÜZÜM
Çekirdekli kuru üzümlerin içerisinde bulunan bakır ve B kompleks vitaminleri sayesinde kandaki alyuvar hücrelerini artırır. Yüksek derecede polifenolik antioksidanlar içerdiğinden de kandaki toksinlenmeyi azaltarak hücrelerin zarar görmesini önler. Uzmanlar günde bir avuç tüketilmesinin sağlığa katkısı olacağını belirtiyor.
BADEM
E vitamini bakımından zengin olan badem demir emilimini artırarak kan seviyesini olumlu etkiler. Günde 6 tane tüketerek kan hücre sayısını artırmanın yanı sıra sindirimi de kolaylaştırarak kilo vermenizde yardımcı olur. Aynı zamanda cilt sağlığını destekler.
YEŞİL MERCİMEK
Magnezyum, çinko ve demir gibi kan hücrelerin oluşumunu destekleyen maddeler bakımından zengin olan yeşil mercimeği haftada en az iki tabak tüketmek gerekir. Kansızlığın yanı sıra kronik yorgunluğu da ortada kaldıran yeşil mercimek hem salata hem de yemek olarak tüketilmektedir.
ISPANAK
Demir deposu olduğundan çizgi filmlere bile konu olan ıspanak en çok kan yapan yiyecekler arasındadır. Kan seviyesini dengeleyerek kalp ve damar sağlığını da korur. Haftada ki kez tüketilmesi tavsiye edilir.
KIRMIZI PANCAR
C vitamini bakımından zengin olduğundan demir emilimini artırır. Bu sayede yüksek tansiyonu düşürerek felç ve inme riskini azaltır. Uzmanlar hem kendisini hemde suyunu haftada en az bir kez tüketilmesi gerektiğinin altını çiziyor.
KARACİĞER
B12 vitamini vücuttaki hemoglobin hücrelerini artırmak için oldukça önemlidir. Ancak vücut bu vitamini kendiliğinden üretmez. İnek, kuzu ve tavuk gibi hayvanların karaciğerlerinde hem B12 hem de A vitamini yüksek seviyede bulunur. Uzmanlar kulağa hoş gelmezse bile sağlık açısından önemli olan bu besinin tüketilmesi gerektiğini belirtiyor.
KİVİ
Hem ekşi hem de tatlı tadı olan kivi potasyum ve demir bakımından zengindir. Bu sayede kan hücrelerini artırarak kan basıncını dengeler. Günlük tüketilmesi alışkanlık haline getirilmesinde fayda var.
