Popüler giyim stillerini temsil eden moda, her zaman gelişerek değişir. Kaynaklara göre modanın, Fransız İhtilali ve Napolyon’dan sonra gelişmiş ve şekillenmiş olduğu öne sürülüyor. İşte 19. yüzyılda kadın modası ve modanın tarihsel evrimi…

Her sezon için yeni tasarımları karşımıza çıkaran moda, değişerek gelişmesiyle bilinir ve tarihin izlerini takip ederek tekerrür eder. Avrupa’da 19. Yüzyıla ayak basarken gerçekleşen Fransız İhtilali’nden sonra Napolyon’un kendini imparator ilan etmesi birçok şeyin değişmesine ön ayak oldu. Bazı kaynaklara göre bu süreçte gelişen yeni fikirlerin yanı sıra giyim tarzlarında da ani değişimler meydana geldi. Özellikle moda anlayışında gerçekleşen denge ve oran değişimiyle daha rahat ve özgün denilebilecek tarzlar ortaya çıktı. Sanat akımlarından ve sosyal sınıflardan etkilenerek farklı silüetler modanın zenginleşmesinde ve farklılaşmasında etkili oldu. Fransa’da imparatorluğunu kuran Napolyon etkisi modaya ilk olarak ‘Ampir’ stilini getirdi. Bu da bel çizgisinin yukarıda olmasıyla belirlenen bir tarzı ortaya koydu. Ressamların sanat eserlerine konu olan ampir stili Paris, Floransa ve Venedik’teki birçok moda dergisinde de bahsedildi.

19. YÜZYILDA KADIN MODASI

19. Yüzyıl döneminin modasının çizgilerini günümüzde de belirgin bir şekilde görmek mümkün. Yüksek bel çizgisi ile yıllarca moda olan beyaz giysiler yüzyıllar boyunca ilerleyip geldi.

1832 yılından sonraki genç kadınlar özellikle sıkma bel görünümüne önem verirken, bunun günümüze uyarlamasına elbise üzerine korse stilini örnek olarak verebiliriz. Ayrıca o dönemlerde gece kıyafetleri daha açık tercih edilirken yıllar geçtikçe bu açıklık yalnızca omuzlarda bırakıldı.

19. Yüzyılın kadın modasında gündüz tercih edilen kıyafetlerde ise kollar çan şeklinde ve yaka kapalıdır. Bu stile şallar ve pelerinler de eşlik etti.

CRINOLINE SERT KUMAŞTAN YAPILMIŞ KABARIK ETEK

Napolyon’un sarayında çalışan kadın terzilerin yeni denemeleri sonucu ortaya çıkan ‘Crinoline’ adındaki sert kumaşla yapılan koni biçimindeki kabarık etek, saray baloları ve aristokrasinin akşam eğlencelerinde güzel bir görüntü verirken burjuvazi arasında garip ve kaba durmuştu. 1869 yılında Kraliçe Victoria ve Prens Metternich tarafından istenmeyen bu giysi biçimiyle yeni moda akımı oluşmuştu. Zamanla eteğin katlarından birisi arkaya çekilerek modeli değiştirildi. Bu moda 1870 sonlarında daha abartılı bir biçim aldı.

Böylelikle arkası zengin ve kuyruklu eteklerin üstüne basit ceketler giyildi. O yıllarda, “Polones” adı verilen ve bedene iyice oturan, etekleri drapeli elbiseler çok tutulmaya başlandı. Kolları uzun ve dar olan bu elbiselerin eteğinin ön kısmı yere kadar inerken arka kısmı kuyruk şeklinde uzanır. Bu da giyen kişiye öne doğru eğilmiş bir görüntü verir. Ayrıca bedenin önü düğmelerle kapatılmış, dik ve yüksek yakalar kullanılmış, ceketleri astarlıdır. 1893 yıllarında, beden boyu tam bel üzerine gelmiş, bel kısmında sıkı kemerler tercih edildi.

İlk kez golf pantolonlarla giyilmeye başlanan dik ve sert yakalı erkek gömleğini andıran bluzlar popüler olmaya başladı. Deniz elbiselerinde, geniş kollar, kapalı yaka bele oturan bol etekler ve uzun pantolonlar, ilk defa kadın modasıyla ortaya çıktı. 19. yy’ın başında kat kat ve çemberli olan iç etekler, yerini daha sade tek katlı olan iç eteklere bıraktı. Pamuklu kumaştan yapılan korseler giyilmeye başlandı. Hali hazırda son yıllarda gündeme gelen korselerin elbise üzerine giyilmesi, modada yüzyıllar öncesine dönüşün simgesi gibi duruyor.

Ayrıca bu dönemde, Doğunun etkisini daha ön planda tutmak için elbiselerin etek boyları bileklere kadar uzanmaktadır. Küçük karpuz kollar uzayarak ve bollaşarak devam eder. Elbiselerin üzerine, bu dönemde moda olan kısa boleralar da giyildi.

19. YÜZYIL MODASINDA KADIN AKSESUARLARI

Bu dönemde kadın modasında kullanılan aksesuarlar çeşitli mücevher, değerli taşlar, kurdela, tüy ve çiçekler oldu. Kadınlar, mevsim gözetmeksizin ellerinde taşıdıkları ulak şemsiyelerle kıyafetlerini tamamlardı.

Deri ve kadifeden yapılmış gümüş zincirlerle bele asılmış çantalar kullanıldı. Geceleri için kullanılan uzun eldivenler üstü kıymetli altın, gümüş, yakut, inci gibi taşlarla süslüdür.

19. Yüzyıl’da kadın aksesuarları Napolyon’dan sonra daha abartılı bir şekil aldı. Yunan stili taçlar, kemerler ve pırıl pırıl kolye, küpe ve bilezikler takılmaya başlandı. Klasik ve gotik çağın etkilerinin görüldüğü bu dönemde kadın modasında doğudan etkilenerek renkli kadifeden yapılan tüylü türbanlar popüler oldu.