Geçtiğimiz günlerde Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulu tarafından paraben maddesinin vücuda doğrudan sağladığı zararları açıklayan bir bildiri yayınlandı. Vücuda doğrudan etki eden paraben kanser riskini arttırdığı yazan açıklama sonrasında paraben nedir diye merak edildi. Bugünkü yazımızda paraben nedir ve cilde sağladığı zararlar nelerdir?

Paraben, kozmetik ürünlerde yaygın olarak kullanılan bir grup kimyasal koruyucudur. Piyasada bulunan nemlendiricilerden, şampuanlardan ve serumlardan kremlere, losyonlara ve diş macunlarına kadar neredeyse tüm kozmetik ürünlerinde paraben bulunur. Parabenler üründe bakteri ve küf oluşumunu engeller. Paraben içeren ürünler aylarca hatta yıllarca sürebilir. 1980’de kullanılmaya başlanan paraben, artık milyonlarca üründe kullanılmaktadır. Düşük maliyetli olması sebebiyle birçok üretici tarafından tercih edilen paraben zararları bakterileri ve mantar oluşumunu da engelliyor. Bunu duyan kullanıcılar ise ‘Paraben içermeyen’ ürünleri tercih etmeye çalışıyor. Peki sağlığınıza zarar veriyorlar mı? Parabenden kaçınmaya ihtiyacınız var mı? Sağlık Bakanlığı Bilim Kurulunun, ilaçlarda ve kozmetik ürünlerde koruyucu olarak kullanılan “paraben” maddesiyle ilgili toplandığı bildirildi. 

Açıklamaya göre; “Parabenler insan vücudunda östrojen hormonuna benzer etkiler göstermektedir. Ancak bu etkileri, östrojenin binde biriyle 10 milyonda biri kadardır. İlaçta ve kozmetikte en çok kullanılan metil parabenin etkinliği, östrojen etkinliğinin 2 milyon 500 binde biri kadardır. İlaçlarda ve kozmetik ürünlerde bulunan miktarıyla (östrojene uzun dönemde yüksek doza maruz kalmaya bağlı yan etkileri de dahil) östrojenik etki göstermediği kabul edilebilir. Bu nedenle kanserojenik ve endokrin bozucu etki göstermesi beklenmemektedir. Ayrıca, parabenler ilaç veya kozmetik olarak kullanıldığında çok hızlı bir şekilde parçalanarak vücuttan idrarla atılır. Ağız yoluyla alındıklarında ise midedeki asit ortamı nedeniyle parçalanmaları yüksek olup kana geçen miktarı yok denecek kadar azdır.

Ülkemizde ilaçlar, klinik kullanıma sunulmadan önce, içeriklerinin ve katkı maddelerinin (parabenler dahil) mevzuatımız sınırları içerisinde olması kaydıyla ruhsatlandırılmaktadır. İlaç ruhsatlandırmayla ilgili mevzuatımızdaki sınırlar da Avrupa Birliği ve ABD ile uyumludur. Kozmetikler ise, Avrupa Birliği’yle uyumlu kozmetik mevzuatımız doğrultusunda, bildirim esasına göre piyasaya çıkmaktadır. Kozmetiklerin piyasa denetimleri özellikle içerdikleri (parabenler gibi) koruyucu maddeler açısından yapılmaktadır.Ülkemizde klinik kullanıma sunulmuş ilaçlar ve kozmetikler içerisinde bulunan parabenlerin, formülasyonlardaki miktarları itibariyle insan sağlığına zararlı etkileri olması beklenmemektedir. Bugünkü veriler doğrultusunda parabenlerin, bilimsel olarak risk yaratmamakla beraber, çocukların korunmasına yönelik -özellikle bebeklik döneminde- kozmetik ürünlerin hekim veya eczacıya danışılarak kullanılması önerilir.”

PARABENİN ZARARLAR NELERDİR?

Parabenler cildi hassaslaştırabilir, alerjik reaksiyonlara neden olabilir. Deride egzama gibi deri hastalıklarına, tahriş ve alerjik tepkimelere neden olurlar.

Meme kanserli hastaların meme dokularında da parabenler saptanmıştır. Bir hipotez, üst lateral meme bölgesinde meme kanseri insidansını koltuk altı deodorantı (parabenler içeren) kullanımıyla ilişkilendirir.

Araştırmacılar ayrıca anne sütünde, serumda, idrarda ve seminal sıvıda parabenler tespit etmişlerdir. Parabenler, UV’ye maruz kalmanın neden olduğu hücresel düzeyde hasarı arttırabilir ve bu da cilt kanserine neden olabilir.