İleri yaş hastalıklarından biri olan parkinson hastalığı, geç keşfedilmiştir. Önceleri titreme hastalığı olarak bilinen bu hastalığın aslında beynin hareket normlarında ortaya çıkan ve yaşan kalitesini aniden düşen ciddi bir hastalık tespit edilmiştir. Peki parkinson nedir? Parkinsonun belirtileri nelerdir? Parkinson nasıl tedavi edilir? Sizler için kadınlara oranla erkeklerde daha sık görülen parkinson hakkında merak edilenleri araştırdık.
Beyinde bulunan ve dopamin üreten hücreler bulunmaktadır. Bu hücreler sayesinde vücut hareket etme ve kontrol kabiliyetine sahip olur. Substabsiya nigra adı verilen bölümde toplanan hücreler yoğunlaşarak tek alanda birleşir. Dopamin substabsiya nigra sinir hücreleri aracılığı ile akıcı bir vücut hareketi sağlar. Henüz nedeni tam olarak bilinmese de bu hücrelerin mutasyona uğrayıp azalma yaşar. Bu durum genellikle ileri yaşlarda gözlemlenir. Nadiren de olsa 20’li yaşlarda ortaya çıkar. Parkşnson olarak adlandıran bu duruma beyin hücrelerinde kayıp olarak geçer. Bu durum öncelikli olarak koku alma ve vücut hareketlerinde yavaşlama ya da hızlanma gibi belirtilerle kendini gösterir. İlerledikçe motor hareketlerini zayıflatarak, sindirim, sinir, bağışıklık, gibi temel tüm sistemleri olumsuz etkiler. Yavaşlayan bağırsak hareketleri nedeniyle kabızlık, sinir akışındaki azalma nedeniyle sürekli uyuşuk hislere neden olur. Kişinin yaşamını olumsuz etkileyen hastalığı kontrol altına almak için ciddi araştırmalar yapıldı. Son gelinen nokta ise hastanın beynine pil takılarak beyindeki dopamin hücrelerinin çalışmasını sağlamak.
PARKİNSONUN BELİRTİLERİ NELERDİR?
– Vücudun bazı bölgelerinde yaşanan istemsizce titremeler bu hastalığın belirgin belirtilerindendir. Kaslardaki sinirlerin seyrek hareketlenmelerine bağlı beynin kontrol yetisi kaybolur.
– Yutma, çiğneme, esneme, gülme gibi yüz kaslarında zorlanma.
– Konuşma sırasında kısıklık ve donuk ifadeli konuşmalar.
– Kaslardaki sinir sinyalleri kayboldukça hastanın vücut hareketleri yavaşlar.
– Yazı yazmanın değişmesi ve harflerin karışık halde yazılması da nedenler arasındadır. Ancak bu başka hastalık belirtisi de olabilir.
– Yüz kaslarını hareket ettirmede zorlanmaya bağlı konuşma bozukluğu gelişir. Tereddüt ederek konuşmanın yanı sıra jest ve mimiklerde donukluk yaşanması.
– Vücudun genel duruşunun bozulması ve bunun giderek ciddileşmesi de belirtilerden biridir.
– Duygu durumunu yansıtmada, ağlama ve gülme yetilerinde azalmanın yanı sıra bağırsak hareketleri de yavaşlar.
– İdrara çıkamama ya da idrar tutmada zorlanma.
PARKİNSON NASIL TEDAVİ EDİLİR?
Önceleri ortaya çıkan bulguları azaltmaya yönelik yapılan çalışmalar gelişen teknoloji ile beraber daha iyileştirici bir hal aldı. Dopamin hücrelerin neyden kaynaklı azaldığı tam olarak anlaşılmasa da hücreleri yeniden hareketlendirecek vücudun motor komutlarını eskisi gibi kullanabilecek duruma getirecek tedavi yöntemleri geliştirildi. Öncelikle ilaç tedavisi ile başlanan uygulamalara cevap alınmadığında bilim insanları tarafından geliştirilmiş bazı cihazları beyne takarak hastalık kontrol altına alınmaya çalışılır. Beyindeki titremeyi artıracak cihazların ameliyatla beyne yerleştirilmesi sağlanır. Uzun süren bu ameliyatlarda hasta genellikle uyanık olur. İlaç tedavisi ile de desteklenen uygulamaya aynı zamanda yetiştirilmiş uzmanlar kontrolünde bazı hastalara fiziki tedavi de uygulanır. Parkinson hastalığında derin beyin stimülatörlerinin etkisi zaman içinde azlama gösterir. Ayrıca beyin stimülasyonunun etkinliğindeki azalmadan çok hastalığın zaman içinde ilerlemesi ve bazı belirtilerin artar. Bu gibi durumlarda pil olarak adlandırılan bu cihazın süresi uzatılmaya çalışılır. En temelinde piller titreme şiddetini azaltırken motor kontrol gücünü kuvvetlendirir.