Batı Afrika kıtasında yaklaşık her yıl ölümlere neden olan sarı humma hastalığını engellemek için bu yıl kıtada erkenden aşı yapıldı. Bağışıklığı zayıf olan kişilerden ölüme neden olan hastalık hakkında merak edilenleri sizler için araştırdık. Grip ile aynı belirtileri gösteren ancak daha sonra seyri şiddetlenir. Peki Sarı humma hastalığı nedir ve ölümcül müdür? Sarı humma hastalığının belirtileri nelerdir?
Akut viral bir hastalık olan sarıhumman, grip benzeri bir belirti seyrinden karaciğer iflasına ve yüksek ateşlenmeden beyin kanamasına kadar ciddi sonuçlara neden olabilir. 1700 yıllarında ilk kez İngiltere, Fransa, İtalya ve İspanya’da ortaya çıktı. O yıllarda binlerce insan öldü. 1802 yılında Fransa ordusunun yarısı bu hastalıktan hayatını kaybetti. 20. yüzyılın başlarında hastalığa bir sivrisinek türünün neden olduğu ve yaydığı öğrenildi. Bunun üzerine aşı çalışmaları başlatıldı. Ancak bu sürece kadarda neredeyse Batı yarımkürede insanlar hayatlarını kaybetti. Hastalığa arbovirüs neden oluyor. Sivrisineklerin kanlarında olan bu virüs insanlara ısırma sonucu deriden kana bulaşır. Bununla beraber vücutta yer edinen virüs çoğalır ve bağışıklık sistemini ele geçirir. Afrika ve Güney Amerika kıtasında yaygın olarak görülür. Hastalığa sarıhumman denilmesinin nedeni sarılık hastalığı gibi cildin ve göz beyazlığının sarı olmasından kaynaklanıyor. Hastalığa dair her ne kadar aşı bulunsa da zamanında teşhis edilmediğinde ölüme neden olur. Dünya Sağlık Örgütü son bir haftada Nijerya’da bu virüs kaynaklı 115 kişinin öldüğünü duyurdu.
SARIHUMMAN HASTALIĞININ BELİRTİLERİ NELERDİR?
– Sırt ağrısı en belirgin belirtidir.
– Yüksek ateşlenme
– Burun, göz ve mide kanaması
– Çöken bağışıklık sistemi
– İştahsızlık, kusma ve bulantı
– Sindirim sorunları
– Koyu idrar
– Şiddetli karın ağrısı
– Cilt ve göz beyazlığının sarı rengine dönmesi hastalığın şiddetini artırdığına işarettir.
SARIHUMMAN NASIL BULAŞIR? KİMLER TEHLİKE ALTINDADIR?
Hastalık insandan insana bulaşmaz. Ancak sivrisinek sokmasıyla kana karışır. Virüs kana karıştıktan bir hafta sonra belirtilerini göstermeye başlar. Tropikal ülkelerde yaygın olarak görülen bu virüs özellikle buralara sık sık ziyaretlerde bulunan kişiler tehlike altındadır. Ayrıca çevresel koşullarda sivrisineklerin çoğalmasına bunun akabinde hastalığın yaygınlaşmasına neden olur. Virüs sadece insanları değil bölgede yaşayan hayvanları da tehdit eder. Özellikle maymunlarda yaygınlaşır. Hastalığın ilk 15 gününde aşı olunmazsa ölümcül sonuçlara neden olur.
SARIHUMMAN TANISI VE TEDAVİSİ VAR MIDIR?
Belirtiler ayuka çıkmadan bir uzmana görünmekte fayda var. Özellikle seyahat halindeki kişilerin mutlaka doktora görünmeleri gerekir. Hastalık ilk 10 gün içinde teşhis edilirse virüs aşı ve ilaç tedavisi ile ortadan kaldırılır. Ancak uzun süreli enfekte de kurtulma payı oldukça düşüktür. Hızla bağışıklığı çökerten bir virüs olduğundan geri dönüşü olmayan hasar bırakır. Son olarak ise ölüme neden olur.
SARIHUMMANDAN KORUNMANIN YOLLARI VAR MIDIR?
Virüsten korunmanın ilk koşulu, virüsün olduğu alanlardan uzak durmaktır. Ya da seyahatten önce bağışıklığın güçlendirilmesi gerekir. Ayrıca kişinin sık sık ellerini yıkaması ve antioksidan özlü besinlerle beslenmesi gerekir. İki günde bir bir uzmana görülerek virüs olup olmadığını kontrol ettirmeli. Böyle bir yerde uyunuyorsa mutlaka alan temizliği yaptırmalı. Kıyafetlerini yıkamalı. Bölgeyi sivrisineklerden arındırmak için ilaçlama kullanılmalı.